गोबर गॅस

१. गोबर गॅस म्हणजे काय?

• गोबर गॅस, ज्याला बायोगॅस असेही म्हणतात, हा एक नैसर्गिक वायू आहे जो शेण, वनस्पती अवशेष, अन्नकचरा व इतर सेंद्रिय पदार्थांच्या विघटनातून तयार होतो.

• ही प्रक्रिया ॲनारोबिक (ऑक्सिजनशिवाय) वातावरणात होते, ज्यामध्ये सूक्ष्मजंतू (बॅक्टेरिया) सेंद्रिय पदार्थांवर क्रिया करून मिथेन (CH₄) वायू तयार करतात.

• मिथेन वायू ज्वलनशील असल्यामुळे तो इंधन म्हणून वापरता येतो.

ही संपूर्ण प्रक्रिया विशेष टाकीत (बायोगॅस प्लांट) केली जाते.

२. गोबर गॅसचे फायदे

✅ पर्यावरण पूरक

• गोबर गॅसचा वापर कोळसा, एलपीजी, डिझेल यांसारख्या जीवाश्म इंधनांचा पर्याय म्हणून होतो.

• त्यामुळे वायू प्रदूषण आणि कार्बन उत्सर्जन कमी होते.

✅ कचरा व्यवस्थापन

• शेतीतील कचरा, शेण, अन्नकचरा यांचा उपयुक्त वापर होतो.

• सेंद्रिय कचऱ्याचे पुनर्वापर होऊन गावात स्वच्छता राखली जाते.

✅ उत्तम सेंद्रिय खत मिळते

• बायोगॅस प्रक्रियेनंतर उरलेला गाळ (स्लरी) सेंद्रिय खत म्हणून वापरला जातो.

• हे खत जमिनीच्या सुपीकतेसाठी उपयुक्त ठरते.

✅ स्वच्छ आणि नवनवीन ऊर्जा स्त्रोत

• गोबर गॅस एक नवीन व स्वच्छ ऊर्जास्त्रोत आहे.

• त्याचा वापर घरगुती, शेती व लघुउद्योगांमध्ये करता येतो.